Eyvah Nadir Oyun İncelemesi

Not: Bu yazı spoiler içerir.

Yazan: Ahmet Metin Önel
Yöneten: Ali Meriç
Süre: 1 perde/1 saat 10 dakika
Oyuncu: Koray Karaca
Konu: Eyvah Nadir, dünden bugüne insanoğlunun bir mücadelesinin öyküsü elbette. Yaşamda değişmeden, bükülmeden, en önemlisi de dik durarak ayakta kalanların trajikomik öyküsü. Eyvah demenin bir zaaf, ötesinde bir yenilgi olduğuna inanan Nadir’in, yine bu sözcükten hal ve söylem olarak kaçma çabası, insanın onur ve vicdanıyla sürdürdüğü yaşam yolculuğunun da bir özeti sanki. Gülmek, gülerek düşünmek ve düşünerek özdeşleşmenin sahnede vücut bulduğu Eyvah Nadir, izleyiciyle de bir biçimde köprü kurmaktan geri kalmıyor. (Kaynakça: devtiyatro)

   Sınavlar, okul falan derken birkaç aydır tiyatroya gidemiyordum. O yüzden tatile girer girmez bir oyuna bilet alayım, dedim ve şu an bu güzel oyunun incelemesiyle karşınızdayım :'')
   Geleneksel Türk tiyatrolarından olan meddahlık, yüksekçe bir yerde oturup canlandırdığı kişilerin ağız özelliklerini taklit ederek bir öyküyü başından sonuna kadar anlatan, yani bütün kişileri varlığında birleştiren bir aktör özelliği taşıyan meddahın, sadece iki aracıyla (mendil, sopa) gerçekleştirdiği bir çeşit tiyatrodur. Bir orta oyun özelliği taşır ve anlaşılacağı üzere Eyvah Nadir oyununda da olduğu gibi sadece tek bir kişiyle oynanır. Meddah denen bu kişi halktan seçilmiştir, oyun boyunca ''Hakk dostum diye başlayalım söze.'', ''Görelim Mevlam ne'yler, ne'ylerse güzel eyler.'' gibi kalıplaşmış sözler kullanır. En önemli özelliği ise gelişmiş taklit yeteneğidir. Birçok tiplemeye bürünmekle beraber tabiat ve hayvan seslerini de kendi başına taklit eder. Oyun sonunda da ''Her ne kadar sürç-ü lisan ettikse affola.'' diyerek izleyicilerden özür diler.

   Haber başlıklarında yer aldığı gibi Eyvah Nadir oyunu da bir çeşit meddah oyunu ama daha çok ''modern meddah oyunu'' gibi. Geleneksel meddahlıktan biraz farklı yani. Mesela oyun boyunca Nadir'in çevresindeki insanları (tam tamına otuz dört kişi) siyah pantolon, siyah tişört ve yine siyah olan ayakkabılarından oluşan kombinine hemen birkaç parça ekleyip çıkararak canlandıran Koray Karaca'ya arkadan fon müzikleri eşlik ediyor, tiplemelere göre ekranda fotoğraflar sergileniyor, videolar izletiliyor. Dekor olarak kullanılan duvarlardan tiplemelere uygun resimler çıkıyor, Karaca ise büründüğü kişiliklere uygun parçaları üzerine geçirmek için bir an da olsa sahneden ayrılıyor. Ve bütün bu vb. unsurlar da bu yeni tiyatro tekniğine ''modern meddahlık'' dememizin nedenini açıklıyor.

   Açıkçası ben ne zaman oyun başladı, biraz korktum, ön yargılı davrandım. Çünkü sahnede dakikalardır tek bir adam vardı ve oyunun süresi bir saatti. Sıkılacağımı düşündüm. Ne de olsa sahneye çıkıp onlarca insanın önünde bir insanı canlandırabilmek, o kişiyi her şeyiyle izleyenlere kabul ettirebilmek bile kolay değilken, tek bir kişinin birçok insanı canlandırabilmesi ve bu işi yaparken de seyirciyi sıkmaması hayli hayli zor ama bu zorluğu başarabilen birçok insan var. Bunu bir saat on dakikanın sonunda Karaca'yı ayakta alkışlarken ve izlerken sıkılacağımı düşündüğüm bu oyunun neden daha uzun sürmediğini sorgularken anladım. Evet, bir saat boyunca sahnede durup konuşan, otuz dört tiplemenin otuz dördünü de çok iyi canlandıran, arada şarkılar söyleyen, izleyicilerle hep iletişim içinde olan Karaca'nın hakkını yememek lazım. Çünkü siz o sahnedeyken tek yapabildiğiniz kahkahalar atmak oluyor. 

   Ayrıca bildiğiniz gibi her tiyatroda oyuncular bilhassa en öndeki izleyicilere atıflarda bulunurlar, göz kırparlar, öpücük atarlar, soruları onlara sorarlar ama işin garibi bu oyunda onlara replik bile verildi. Replik verilen seyircinin davranışları ve söylemleri de metinde yazmamasına rağmen oyuna uyarlanıp göndermeler yapıldı. Ya da salonda garip bir olay olunca oyun durdurulup hep beraber tepkiler verildi. Bu da orada kendimi evimdeymişim gibi hissetmeme sebep oldu tabii. 

   Olumsuz olaraksa oyunla ilgili sadece bir düşüncem var. O da izleyicilere hatıra olsun diye dağıtılan malum kartlardan birine sahip olamamış olmam :'')
Not: En başta İzmir Marşı'yla, oyun içinde birkaç replikle verilen mesaj size de ulaşsın istiyorsanız hemen çift kişilik bilet alın ve bir arkadaşınızla bu oyunu izlemeye gelin :'')